İsrail’in neredeyse yedi aydır Gazze Şeridi’ne yönelik savaş suçlarına varan saldırılarını sürdürmesi ve Filistinlileri temel insani ihtiyaçlarından mahrum bırakması üzerine Türkiye’nin uygulama kararı aldığı ‘ticaret yasağının’ İsrail ekonomisini sarsacağı değerlendiriliyor.
FİYATLAR ARTACAK
İsrail medyası, halihazırda gıda, tek kullanımlık eşyalar ve kişisel bakım ürünleri gibi birçok ürünü Türkiye’den ithal ettiğini, bu sebeple de ithalatın durmasının fiyatların yükselmesine neden olacağını öne sürdü. Ülkenin en yaygın süpermarket zincirlerindn Good Pharm’ın sahibi ve CEO’su Adam Friedler, Ankara’nın aldığı kararı, ‘İsrail ekonomisini çok daha pahalı alternatifler aramaya zorlayacak bir darbe’ olarak yorumladı. İsrail medyasına konuşan Friedler, birçok ürünün coğrafi yakınlık sebebiyle Türkiye’den ithal edildiğini, yasağın İsrail’e çok pahalıya patlayacağını ifade etti.
ANKARA’YA ‘FİLİSTİN’ TEHDİDİ
İsrail Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’nin İsrail ile tüm ticari faaliyetlerini durdurma kararının ardından Türkiye’ye karşı çeşitli tedbirler alınacağını duyurdu. Yapılan açıklamada, Dışişleri ve Ekonomi bakanlıklarının yanı sıra İsrail Vergi Dairesi’nden üst düzey yetkililerin de yaptığı görüşmede, Türkiye ile Batı Şeria ve Gazze’deki Filistin yönetimi arasındaki her türlü ekonomik bağlantının azaltılması yönünde çalışma yapılmasına karar verildiği aktarıldı. Türkiye’nin Filistin Yönetimi’nin en büyük ithalatçı ülkesi olduğuna dikkat çekildi. İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz, Ankara’nın İsrail’e zarar vermeye çalışırken aslında Filistinlilere zarar verdiğini öne sürdü.
OECD’YE ŞİKÂYET ETTİ
Türkiye’yi OECD’ye (Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütü) şikâyet ettiklerini belirten İsrail Ekonomi Bakanı Nir Barkat, OECD Başkanı Mathias Cormann’a Ankara’nın aldığı kararın Avrupa ekonomisinin tamamına zarar verdiğini ve örgütün Türkiye’ye karşı harekete geçmesi gerektiğini söylediğini savundu. OECD’nin kurucu üyeleri arasında yer alan Türkiye, başta Filistinli yetkililer olmak üzere birçok kuruluşun İsrail’in OECD’ye üye olmaması için veto kullaması çağrısına rağmen Tel Aviv’in üyeliğine karşı çıkmamış, İsrail oybirliği ile resmi olarak 2010’da OECD’ye üye olmuştu.
TÜRKİYE’YE YÖNELMİŞTİ
Son iki yılda Ukrayna’daki savaşın sebebiyle de İsrailli firmalar Türkiye’ye yönelmişti. Çocuk bezi, deodorant, pamuk gibi pamuklu ürünler ve temizlik maddelerinde ilk adres Türkiye olmuştu. Ayrıca İsrail’de satılan beyaz eşyanın yüzde 30’u Türk ve yabancı firmalar tarafından Türkiye’de üretiliyor. İsrail’in en büyük demir-çelik ihracatçısı Türkiye olduğu için yasakla birlikte inşaat maliyetinin artacağı bunun da ev fiyatlarına yansıyacağı öngörülüyor.
RAKAMLAR NE SÖYLÜYOR
– Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre 2023’te Türkiye, İsrail’e 5.43 milyar dolar değerinde ihracat gerçekleştirdi. Bu sayı 2022’de 7.03 milyar dolar; 2021’de ise 6.36 milyar dolar olarak gerçekleşmişti.
– Türkiye’nin İsrail’den ithalatı ise 2023 yılında toplam 1.64 milyar dolar oldu. Bu miktar 2022’de 2.45 milyar dolar; 2021’de ise 2.05 milyar dolar seviyesindeydi.
– 2023 yılında İsrail, Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı 13’üncü ülke oldu.
– Gazze operasyonlarının başlamasından sonra ise Türkiye’nin İsrail ile ihracat ve ithalatı düştü. 2023 Ekim-Aralık döneminde Türkiye’nin İsrail’e ihracatı 2022’nin aynı dönemine göre yüzde 34 geriledi. (Necdet Burak Özyurt)
FİLİSTİN YASAĞA TAKILDI ANKARA FORMÜL ARIYOR
Türkiye’nin İsrail’e getirdiği ticaret yasağı Filistin ile ticareti de olumsuz etkileyeceğe benziyor. Ankara’nın sıkıntıyı ortadan kaldırmak için Filistin ekonomi yönetimiyle çalıştığı belirtiliyor.
KARARLARI DESTEKLİYORUZ
Hürriyet’e konuşan Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Yönetimi Kurulu Üyesi, Lider Gübre Limited Şirketi sahibi Hakan Pakalın, “Ülkemizin haklı nedenlerle aldığı kararları elbette biz de destekliyoruz. Ancak ihracat sadece İsrail’e yapılmıyor. Filistin’e giden çok önemli ürünler var. Mesela gübre. Biz şirket olarak Filistin’e çok önemli miktarlarda gübre gönderiyorduk. Ancak Filistin’e giden ürünler Aşdod Limanı’na yanaştığı için Filistinlilerin ihtiyacı olan ürünlerde yasaklara takıldı” dedi.
YOLA ÇIKMIŞ ÜRÜNLER NE OLACAK
Faturalarda Filistin ibaresi bulunmasına rağmen gemilerin Mersin Limanı’ndan çıkamadığını kaydeden Pakalın, şöyle devam etti: “Bu konunun çözülmesi için Ankara ile temasa geçtik. Bu esnada Filistin Ticaret Odası da resmi yazı ile ‘Türkiye’nin ürünlerine ihtiyacımız’ var talebini iletti. İsrail’e yaptırım uygulayalım ancak aynı uygulamalar içinde Filistin’i cezalandırmayalım. Derdimiz oradaki halkın daha zor duruma düşmesini engellemek.”
Antalya İhracatçılar Birliği Başkanı Ümit Mirza Çavuşoğlu, “Filistin’e gönderilen ürünler yasaklardan etkileniyor. Biz bu durumu ilgili bakanlıkların tamamıyla paylaştık ve bir çözüm bulunmasını istedik. Ayrıca konteynerlere yüklenmiş ve yola çıkmış ihracat ürünleri de var. Bu ürünler İsrail’e ulaştığında neler olacak bekleyip göreceğiz” dedi. (Salim Uzun)
