Ekonomist Alaattin Aktaş: Akaryakıt İndirimiyle Enflasyon Düşürülmüyor

Ekonomist ve Ekonomim yazarı Alaattin Aktaş, akaryakıt fiyatlarında yapılan indirimin haziran ayı enflasyonunu düşük göstermek amacıyla zamanlandığına ilişkin iddiaların gerçeği yansıtmadığını belirtti. Aktaş’a göre, bu iddia hem yöntemsel hem de matematiksel olarak mümkün değil.

Aktaş, köşe yazısında akaryakıt fiyatlarının oluşumuna dair temel ilkeleri hatırlatarak, “Akaryakıt fiyatlarını herhangi bir kişi ya da kurum belirlemez. Aslında akaryakıt fiyatlarını kimse belirlemez. Bu fiyatlar belli hesaplamalar çerçevesinde otomatik olarak oluşur” ifadelerine yer verdi.

“İndirim, Dış Etkilerin Kalkmasıyla Gerçekleşti”

Haziran ortasından itibaren fiyatların hızla yükseldiğini ve bu yükselişe neden olan etkilerin ortadan kalkmasıyla birlikte indirimin yapıldığını belirten Aktaş, “Haziran enflasyonunu etkileme gibi bir çaba kesinlikle yok. Olamaz da zaten” şeklinde konuştu. Aktaş’a göre, indirimli fiyatlar hesaba katılsa bile, ay ortalaması küçük bir farkla daha yüksek çıkıyor.

“İndirimli Fiyat Neden Hesaplamada Yok?”

TÜFE hesaplamasında akaryakıt fiyatlarının teorik olarak ayın son gününe kadar derlenmesi gerektiğini ancak uygulamada bu işlemin ayın 25’i ya da 26’sında kesildiğini belirten Aktaş, “Böylece dün alınan fiyatlarla hesap bir anlamda kapatıldı” açıklamasını yaptı.

“İndirim, Ortalamayı Artırıyor”

Aktaş, konuya ilişkin örneklerle desteklenen bir tablo da sundu. Buna göre:

İlk İki Gün Fiyat: 4 TL

Üçüncü ve Dördüncü Gün: 8 TL

Beşinci Gün (İndirimli): 7 TL

Bu fiyatlar üzerinden yapılan hesaplamada ilk dört günün ortalaması 6 TL iken, beşinci gün dahil edildiğinde ortalama 6,2 TL’ye yükseliyor. Aktaş, “Buradaki önemli nokta şu; indirim yapılmış olmasına rağmen son günün fiyatı, önceki dönem ortalamasının üstünde. Bu da tüm dönemin ortalamasını yükseltiyor” şeklinde konuştu.

Gerçek Fiyatlar Üzerinden Örnek

Ankara’da 1-26 Haziran döneminde benzinin ortalama fiyatının 49,11 TL olduğunu belirten Aktaş, “27-30 Haziran arasında geçerli olacak 49,54 TL’lik fiyat, ilk 26 günün ortalamasından yüksek. Bu nedenle haziran ortalaması 49,16’ya çıkıyor” açıklamasında bulundu.

Sonuç: İddia Doğru Değil

Aktaş, yazısını “Dolayısıyla ‘İndirim yapıldı, şimdi bunu dikkate alıp Haziran enflasyonunu düşük gösterecekler’ şeklindeki görüş, matematikle tümüyle çelişen ve doğru olmayan bir görüştür” şeklinde sonlandırdı.